Биринчи мобил телефон қўнғироғидан 50 йил ўтди, биз чўнтагимизда олиб юрган технология дунёдаги энг катта зилзилани аниқлаш тизимини яратишга ёрдам бермоқда.
2022-йил 25-октабрда Калифорния кўрфази ҳудудида 5,1 магнитудали зилзила содир бўлди. Яхшиямки, бу кучли силкинишдан кўра кўпроқ эди, аммо минтақа аҳолисининг хабарлари буни ҳис қилганлар томонидан Қўшма Штатлар Геологик хизматига (УСГС) этиб келди. Ҳеч қандай зарар қайд этилмаган, бироқ зилзила бошқа жиҳати билан ҳам аҳамиятли эди – минтақадаги кўп одамлар силкиниш бошланишидан олдин телефонларида огоҳлантириш олишган.Энг муҳими шундаки, ушбу телефонларнинг аксарияти биринчи навбатда зилзилаларни аниқлашга ёрдам берди.
Гоогле Калифорниядаги бир қатор университетларда УСГС ва академиклар билан ҳамкорликда силкинишлар келишидан бир неча сония олдин фойдаланувчиларни огоҳлантирувчи эрта огоҳлантириш тизимини ишлаб чиқди. Бу огоҳлантиришнинг қисқача ойнаси, аммо бир неча сония стол ёки стол остида бошпана олиш учун этарли вақт бериши мумкин. Шунингдек, бу вақт пойездлар ҳаракатини секинлаштириш, самолётларнинг учиш ёки қўнишини тўхтатиш ва автомобилларни кўприклар ёки туннелларга киришига йўл қўймаслик учун етарли бўлиши мумкин. Шундай қилиб, бу тизим кучлироқ зилзилалар содир бўлганда ҳаётни сақлаб қолиши мумкин.
У иккита манбадан олинган маълумотларни ишлатади. Дастлаб, тизим УСГС, Калифорния Технология институти ва Калифорния Беркли университети ва штат ҳукумати сейсмологлари томонидан штат бўйлаб ўрнатилган 700 сейсмометр тармоғига — ер силкинишларини аниқлайдиган қурилмаларга таянган. (AҚШнинг яна иккита штатлари — Орегон ва Вашингтондаги сейсмометрлар ҳам Шаке Aлерт деб номланувчи тизимга киради.) Лекин Гоогле шунингдек, жамоатчилик вакилларига тегишли телефонлар орқали дунёдаги энг катта зилзилани аниқлаш тармоғини яратмоқда.
