Биз фақатгина ўз сезгимизга кўра, Навоий-12 да жойлашган шифокорлар офисида ҳар куни нашр этиладиган Covid-19-дан ўлим статистикасига ишонмаймиз. Интуитив — чунки биз қариндошларимиз, яқинларимиз билан нима содир бўлганини кўриб турибмиз. Ижтимоий тармоқларда ушбу янги коронавирус инфекциясига қарши курашда вафот этган шифокорларнинг янгиланган рўйхатини ҳам ўқияпмиз.
Яқинда чоп этилган «Дунё ўлим кўрсаткичлари тўплами: Covid-19 пандемияси пайтида мамлакатлардаги ортиқча ўлим кузатуви» тадқиқоти сезгимиз бизни алдамаганидан далолат беради. Мутасадди вазирликлар Covid-19 дан ўлим кўрсаткичлари бўйича фақатгина бизни алдашмади, балки, дезинформация (ёлғон ахборот) бўйича жаҳон чемпиони бўлишди.
Тубинген университети(Германия)да олиб борилган тадқиқотлар ҳақида тўхталсак. Университет таҳлилчилари 77 та мамлакатда барча мумкин бўлган сабабларга кўра ўлим ҳолатлари ҳақида ҳафталик, ойлик ёки чораклик маълумотларни тўплашади. Ушбу маълумотлардан Cовид-19 пандемияси пайтида ҳар бир мамлакатда содир бўлган ортиқча ўлимлар сонини ҳисоблашда фойдаланилган.
Ортиқча ўлим даражаси пандемиягача бўлган барча сабабларга кўра ўлимлар сонини англатади.
Тадқиқотчилар шуни аниқладиларки, энг кўп зарар кўрган мамлакатларда йиллик ўлим даражаси 50% дан ошган, айрим мамлакатларда эса 5% дан кўпроқ камайган, эҳтимол, бу Covid-19 ҳолатида ўлимни камайтирадиган изоляция чоралари туфайлидир.
Бундан ташқари, олимларнинг аниқлашича, баъзи мамлакатлар Covid-19 дан ўлим ҳақида жуда аниқ маълумот тақдим этган бўлишса-да, кўпчилик мамлакатлар ўз маълумотларини тартибга солишмаган ёки ҳатто камайтириб айтишган.
Агар сиз бундай нотўғри маълумотларнинг рейтингини тузсангиз (коронавирус инфекциясидан ўлим ҳақидаги расмий маълумотлардан ташқари ортиқча ўлим), катта фарқ билан унда Ўзбекистон бошчилик қилади, Covid-19 дан ўлимнинг расмий статистикаси ва ортиқча ўлим даражаси ўртасидаги фарқ 30! мартани ташкил этади!
Белоруссияда икки баробар камроқ ёлғон — 15 марта. Мисрда бу рақам — 13, Қозоғистонда — 12 мартани ташкил этади. Россия — 6,7 билан рейтингнинг биринчи бешлигини якунлайди.
Виктор Михайлов
