Silk Road Samarkand сайёҳлик марказида рапид ва блиц жаҳон чемпионатининг тантанали очилиш маросими бўлиб ўтди. Ушбу кенг қамровли тадбир дунё шахмат иштиёқмандлари ва ўйинчилари учун эътиборлар марказига айланди. Иштирокчилар 26 декабрдан 30 декабргача Silk Road Samarkand конгресс-марказида бўлиб ўтадиган узоқ кутилган рапид ва блиц бўйича жаҳон чемпионатида иштирок этишга тайёр.
Очилиш маросими санъат, маданият ва тарихнинг уйғунлигини очиб берди. Тадбир бир соат давом этиб, унда шахмат тарихи, рапид ва блиц мусобақаларини ўтказишнинг аҳамияти, Ўзбекистоннинг шахмат оламида тобора тан олиниши эътироф қилинди. Шунингдек, “Афросиёб шахмати” номи билан машҳур бўлган Самарқанднинг энг қадимий шахмати сифатида бой маданий меросига бағишланди.
Маросим жаҳон рапид ва блиц турнирининг замоновий тарихи ва олдинги мусобақаларнинг асосий онлари ҳақида ҳикоя қилувчи видеолавҳа билан бошланди. Дастурнинг кейинги қисми пул мукофотига бағишланди: шахмат доналарига ўхшаш оқ-қора рангдаги артистлар миллион доллар нақд пул солинган қути билан саҳнага чиқишди.
Кейин томошабинлар эътиборини Ўзбекистоннинг “учинчи ренессанси”га қаратдилар: мамлакатимиз бошлаган маданий, интеллектуал ва миллий ислоҳотларнинг учинчи тўлқини акс эттирилди. Маълум бўлишича, ушбу лойиҳанинг бир қисми шахмат билан ҳам боғлиқ бўлиб, давлатимиз томонидан таълим ташаббуслари ва янги жиҳозлар учун зарур ресурслар ажратилди. Тудакўлда дунёдаги энг йирик шахмат ўқув марказларидан бири ташкил этилгани бунинг далилидир. Чемпионат очилиши муносабати билан ўтказилган матбуот анжуманида Магнус Карлсен ўтган йили Қозоғистонда шахматни қандай ривожлантириш кераклиги ҳақидаги саволга шундай жавоб берганини таъкидлади: “Айтганимдек, Ўзбекистон буни қандай амалга ошираётганига эътибор беринг”.
Ўзбекистон Республикаси ёшлар сиёсати ва спорт вазири Адҳам Икромов ўз иштиёқи билан ўртоқлашди: “Ўзбекистон бундай муҳим тадбирни қадимий, аммо замонавий шаҳар Самарқандда ўтказганидан жуда мамнун. Минтақавий ва хорижий оммавий ахборот воситалари бунга катта қизиқиш билдирмоқдалар ва биз бундан жуда миннатдормиз. Сўнгги тўрт ой давомида ушбу тадбирни ташкил этиш учун астойдил ҳаракат қилдик ва кутилаётган олти кун самарали ва муваффақиятли бўлишига умид қиламиз”.
Халқаро шахмат Федерацияси (ФИДЕ) президенти Аркадий Дворкович тадбирни ташкилоти учун Ўзбекистонга миннатдорлик билдирди ва ФИДЕ бутун дунё мухлисларига ўз севимли ўйинчиларини жонли кўриш имкониятини бериб, кўпроқ дунё миқёсидаги шахмат мусобақаларини ташкил этишга интилаётганини таъкидлади.
Дворкович шундай деди: “Азиз дўстлар, яқин беш кун ичида шахмат тарихининг янги саҳифалари ёзилади. Дунёнинг кўплаб энг яхши шахматчилари рапид ва блиц мукофотлари учун курашиш учун бирлашдилар. Биз ҳаяжон ва хавотирларни, қувончли ва қайғули дақиқаларни кўрамиз, лекин энг муҳими бу спорт маҳорати намойишидир. Ўйинчиларга, ташкилотчиларга ва барча иштирокчиларга омад тилайман”.
Қуръа ташлаш
Маросимнинг якуний қисми анъанавий қуръа ташлашга бағишланди, бу рапид ва блиц мусобақаларининг биринчи “сараланган” иштирокчилари қайси фигураларда ўйнашини аниқлайди.
Қуръа ташлаш ажойиб театрлаштирилган томошага айланди: Магнус Карлсен, Цзюй Вэньцзюнь ва Лэй Тинцзе чиқишлари давомида турнирни бошлайдиган фигуралар рангида анъанавий ўзбек либосларини кийишди.
Қуръа ташлаш натижалари:
Рапид:
Очиқ — Магнус Карлсен, биринчи “сараланган”, оқлар учун ўйнайди
Аёллар — Цзюй Вэньцзюнь, биринчи “сараланган”, оқлар учун ўйнайди
Блиц:
Очиқ — Магунс Карлсен, биринчи “сараланган”, оқлар учун ўйнайди
Аёллар — Лэй Тинцзе, биринчи “сараланган”, оқлар учун ўйнайди
Тадбир ҳақида
Турнирда амалдаги ва собиқ чемпионлардан иборат таниқли шахматчилар жамоаси иштирок этади. Чемпионатнинг очиқ қисмида жаҳон рейтингининг биринчи қаторини эгаллаган амалдаги рапид ва блиц жаҳон чемпиони Магнус Карлсен, “Жаҳон чемпиони” унвонига собиқ даъвогар илғор шахматчилар Ян Непомнящий, Фабиано Каруана, Левон Аронян ва бошқалар қатнашадилар. Мусобақанинг аёллар ўртасидаги олиб бориладиган қисмида амалдаги жаҳон чемпиони Цзюй Вэньцзюнь, шунингдек собиқ жаҳон чемпионлар Александра Костенюк, Мария Музычук, Тань Чжунъи, Антоанета Стефанова ва бошқалар иштирок этади.
Умумий мукофот жамғармаси бир миллион АҚШ долларини ташкил этган турнирнин $ 700 000 очиқ ва $ 300 000 аёллар мусобақалари учун мўлжалланган. Ушбу чемпионат шахмат дунёсидаги энг йирик тадбирлардан биридир.
Биринчи мусобақа 26 дан 28 декабргача уч кун давомида рапид бўйича бўлади. Ундан кейин 29 ва 30 декабр кунлари икки кунлик жаҳон блиц турнири бўлиб ўтади.
Иштирокчиларнинг илғор таркиби ва юқори даражадаги соврин жамғармаси туфайли 2023 йилги рапид ва блиц бўйича жаҳон чемпионати дунёнинг энг яхши гроссмейстерлари ўртасидаги ҳаяжонли ва шиддатли рақобатни ваъда қилмоқда.
“Афросиёб шахмати”
Silk Road Samarkand конгресс-марказида чемпионат меҳмонлари учун экспозиция ташкил этилиб, унда Самарқанд давлат музей-қўриқхонаси жамланмасидан “Афросиёб шахмати”
экспонати диққат марказида бўлди. Бу еттита миниатюра фил суяги ҳайкаллари бўлиб, улар дунёдаги ноёб, энг қадимги тўпламни, шу жумладан барча турдаги шахмат доналарини ифодалайди. Рақамлар баландлиги 2,5 дан 4 см гача, кенглиги 1,2 дан 1,7 см гача, топилманинг ёши милодий VIII аср.
