НАСА Марсдан тош ва тупроқ намуналари олиб келиш учун янгича ёндашувни эълон қилди. Лойиҳа 2026 йилда амалга оширилиши режалаштирилган бўлиб, иккита алоҳида стратегия бир вақтнинг ўзида синовдан ўтказилади. Ушбу янги ёндашув инновацияларни рағбатлантириш ва харажатларни камайтириш мақсадини кўзлаган.
Агентлик томонидан эълон қилинган икки йўналишли стратегия самарадорликни ошириш ва муддатларни қисқартириш учун мўлжалланган. НАСА раҳбари Билл Нелсоннинг таъкидлашича, бу усул орқали Марс ва коинот ҳақидаги тушунчаларимизни янгилаш имконияти пайдо бўлади. Лойиҳа Марсда ҳаёт бўлган-бўлмаганлигини аниқлашга хизмат қилиши кутилмоқда.
2024 йил центябр ойида НАСА Марсдан намуналарни олиб келиш бўйича 11 та тадқиқотни қабул қилди. Стратегик кўриб чиқиш гуруҳи ушбу тадқиқотларни таҳлил қилиб, лойиҳа архитектураси ва унинг муддатлари бўйича таклифларни шакллантирган. Лойиҳанинг якуний шакли ва тасдиқланиши 2026 йилнинг иккинчи ярмида эълон қилинади.
Марсдан олиб келинадиган намуналар илмий тадқиқотлар учун катта аҳамиятга эга. НАСАнинг илмий миссия раҳбари Никки Фокснинг айтишича, бу намуналар Марснинг геологик тарихи ва иқлим эволюциясини ўрганишга имкон беради. Шунингдек, ушбу лойиҳа келгусида инсонларни Марсга хавфсиз юбориш бўйича муҳим босқичга айланади.
Қўниш усуллари бўйича НАСА иккита ёндашувни кўриб чиқмоқда. Биринчи ёндашув, олдинги миссияларда қўлланилган самовий кран усули асосида ишлайди. Иккинчи усулда эса янги тижорий технологиялар ёрдамида юк платформаси Марсга етказилади. Бу икки усул Марсда ҳаёт борлигини ёки йўқлигини аниқлашга ёрдам беради.
Лойиҳада «Mars Ascent Vehicle»нинг кичик версияси қўлланилади. Қурилмада қуёш панеллари ўрнига радиоизотоп энергия тизими ўрнатилиши режалаштирилган. Ушбу технология чангли мавсумларда энергия таъминотини яхшилаш ва мураккабликни камайтиришга ёрдам беради.
НАСА ва Европа Космик Агентлиги (ЕКА) ҳамкорликда намуналарни Ерга қайтариш тизимини ишлаб чиқмоқда. ЕКА НАСАнинг режаларини баҳоламоқда ва лойиҳа учун ўзининг технологик ечимларини таклиф этади. Ушбу халқаро ҳамкорлик лойиҳанинг муваффақиятли бўлиши учун муҳим аҳамият касб этиши кўзда тутиляпти.
Марсдан намуналарни қайтариш лойиҳаси илмий ҳамжамиятда катта қизиқиш уйғотмоқда. Ушбу лойиҳа нафақат Марсни ўрганишга, балки коинот ҳақидаги умумий тушунчаларимизни кенгайтиришга хизмат қилади. Бу Марс ва ҳаётнинг келиб чиқиши ҳақидаги янги сирларни очиб беришга қаратилган муҳим қадамдир.
Марсда ҳаёт бор ёки йўқлиги эса энг камида ушбу лойиҳа якунига қадар аниқ бўлмасдан қолаверади.
