«Шимол-Жануб» халқаро транспорт йўлаги (ИНСТC) ва Шимолий денгиз йўли Евросиёда юк ташишни кўпайтириши ва тезлаштириши ва аввалги денгиз йўналишларига фойдали алтернатива бўлиши мумкин.
2024 йилда «Шимол — Жануб» кенг кўламли логистика лойиҳаси «Россия – Ислом дунёси: КазанФорум» 2023 халқаро иқтисодий форумида муҳокама қилинган янги ривожланишга эга бўлади. Евроосиё мамлакатларининг юк ташувчилари Ҳинд океани ва Форс кўрфазидан Каспий денгизи минтақасига, Болтиқбўйи ва Шимолий денгизлардаги Россия портларига — темир йўл орқали янги тезкор йўл очилишини кутмоқдалар.
Эронда мамлакатнинг темир йўл тармоғини Решт шаҳри орқали Каспий денгизининг порт инфратузилмаси билан боғлайдиган якуний тармоқ қурилиши якунланмоқда. Шу билан бирга, Шимол – Жануб йўлак доирасида Каспий атрофида Озарбайжон, Қозоғистон, Туркманистон орқали ғарбий ва шарқий қуруқлик йўналишлари ривожланмоқда ва ўтган йили Россия ва Эрон Решт ва Астара шаҳарлари ўртасида лойиҳанинг ғарбий тармоғи бўйича сўнгги темир йўл участкасини қуриш тўғрисида битим имзоладилар.
Умуман олганда, КазанФорум мутахассисларининг прогнозларига кўра, «Шимол — Жануб» йўлаҳги Россия ва форс кўрфази мамлакатлари ўртасида Европага тез ва узлуксиз юк транзитини таъминлайди. Контейнерларни етказиб бериш муддати анъанавий савдо йўналишларига нисбатан 2 бараварга қисқариши мумкин.
Масалан, Россиянинг Санкт-Петербургидан Ҳиндистоннинг Мумбайига Сувайш канали орқали 30-45 кун давом этадиган денгиз йўли ўрнига «Шимол — Жануб» йўлаги бўйлаб транспортировка тахминан 10-20 кун давом этади. Мутахассисларнинг фикрига кўра, етказиб беришнинг ўртача нархи 30-40% гача пасайиши мумкин. Юк ташиш ҳажми сезиларли даражада ошади, транзит салоҳияти мустаҳкамланади ва лойиҳага аъзо мамлакатларнинг ташқи бозорларига кириш имконияти кенгаяди.
Россия 2030 йилгача «Шимол – Жануб» йўлагини ривожлантиришга 280 миллиард рубл сармоя киритишни режалаштирмоқда. Кейинги йилга келиб, Россия бош вазирининг биринчи ўринбосари Марат Хуснуллиннинг КазанФорум 2023-да эълон қилинган прогнозларига кўра, Россия ва Каспий минтақаси, Жанубий ва Жануби-Шарқий Осиё, форс кўрфази мамлакатлари ўртасидаги юк айланмаси “икки бараварга кўпайиши керак – камида 30 миллион тоннагача, 2030 йилга келиб эса 35 миллион тоннагача. Бу 2021 йилга нисбатан 155 фоизга кўпдир.»
Мутахассисларнинг фикрича, кейинги модернизация йўлакнинг ўтказиш қобилиятини йилига 100 миллион тоннадан ортиқ юк ташиш имконини беради ва лойиҳага йўналтирилган инвестициялар катта иқтисодий салоҳиятга эга.
“Каспий денгизи салоҳиятини максимал даражада ошириш учун юк тушириш ва юклаш учун ускуналарга эга порт инфратузилмасини яратиш муҳим аҳамиятга эга. Порт сув зонасида тубини чуқурлаштириш ва тозалаш керак. Каспий денгизи атрофидаги барча мамлакатлар ушбу бизнесдаги ҳамкорликдан фойда кўради» — деб Эрон Савдони ривожлантириш ташкилоти раҳбари Алиризо Пейман-Пак КазанФорум 2023 да йўналиш истиқболларини баҳолади.
“Шимол-Жануб” юқори тезликдаги транспорт йўлаги мултимодал ҳисобланади. У денгиз, темир йўл ва автомобил йўллари орқали боғланган бўлиб, Болтиқ денгизидан Ҳинд океанигача бўлган йўлнинг умумий узунлиги 7200 км. Лойиҳа доирасида инфратузилмани ривожлантириш ва қўшма логистика вазифаларини ҳал этиш аллақачон турли транспорт турлари орқали йўналишлар ўтадиган қатор давлатларни бирлаштирган: Озарбайжон, Қозоғистон, Туркманистон, Эрон, Ҳиндистон, Ироқ, Тожикистон, Ўзбекистон.
Бирлашган Араб Амирликлари каби давлатлар ҳам инвестициялар ва “Шимол-Жануб” йўлагининг технологик таркибий қисмини ривожлантиришга қизиқиш билдирмоқда, бу ҳақда БАА ташқи савдо бўйича давлат вазири Тани бин Аҳмад Ал Зеюдий КазанФорум 2023 да маʼлум қилди. Унинг сўзларига кўра, лойиҳа Форс кўрфазининг энг йирик портларини ривожлантириш учун янги имкониятлар яратади, нафақат Россия билан, балки Марказий Европа ва Марказий Осиё мамлакатлари билан логистика алоқаларини йўлга қўйиш, кўплаб мавжуд йўналишларни бирлаштириш имконини беради.
Россия бош вазири ўринбосари Марат Хуснуллиннинг сўзларига кўра, “Шимол-Жануб” йўлаги қурилиши КазанФорумнинг асосий мавзуларидан бирига айланди, чунки у мусулмон давлатларининг Россия қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари ва ҳалол маҳсулотларини экспорт қилишдан манфаатдорлиги билан ҳам боғлиқ. Янги автомагистрал Марказий Осиё, Форс кўрфази ва Африкадаги исте’молчилар учун озиқ-овқат ва бошқа қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини ташиш имконини бериши кутилмоқда. Шундай қилиб, ушбу транспорт йўлаги глобал озиқ-овқат хавфсизлигига сезиларли, амалий ҳисса қўшади.
Қитъада, шу жумладан Шимолий денгиз йўли бўйлаб юкларни тезкор ва ишончли етказиб беришнинг янги имкониятлари 2024 йил май ойида навбатдаги КазанФорумда Ислом ҳамкорлик ташкилоти мамлакатлари иштирокида муҳокама қилинади.
Мухбирлар ва ОАВ раҳбарларини Форум дастурида ва оммавий ахборот воситалари учун махсус тадбирларда иштирок этишга таклиф қиламиз. Сизни КазанФорум-2024 да кўришдан хурсанд бўламиз!
Аккредитациядан ўтиш:
ҳттпс://рег.казанфорум.ру/ен/регистратион/медиа (инглиз тилида)
ҳттпс://рег.казанфорум.ру/ру/регистратион/медиа (рус тилида)
Аккредитация 2024-йил 30-апрелгача очиқ.
Ҳурмат билан,
Муҳаммаджон Абилов
“Россия — Ислом олами: КазанФорум” халқаро иқтисодий форумининг ташқи матбуот хизмати 2024
Почта:
казанфорум@иcомм.про
абиловмр@гмаил.cом
Телефон:
+7 (909) 907-22-29 (WhatsApp, Telegram)
Ma’lumot uchun:
Rossiya – Islom dunyosi: KazanForum» xalqaro iqtisodiy forumi — Rossiya va Islom dunyosi mamlakatlari o’rtasidagi ishbilarmonlik aloqalarining asosiy maydonchasidir. Forumning maqsadi Rossiya Federatsiyasi mintaqalari va 57 davlatni o’z ichiga olgan Islom hamkorlik tashkiloti mamlakatlarining savdo-iqtisodiy, ilmiy-texnik, ta’lim, ijtimoiy va madaniy aloqalarini mustahkamlashdir.
«Rossiya – Islom dunyosi: KazanForum» XV xalqaro iqtisodiy forumi 2024 yil 14-19 may kunlari bo’lib o’tadi. O’tkaziladigan joy: Rossiya Federatsiyasi, Tatariston Respublikasi,Qozon sh.
KazanForumning asosiy mavzulari-2024: Islom moliya, halol sanoat, xalqaro investitsiyalar, sanoat, innovatsion texnologiyalar, energetika, logistika, turizm, diplomatiya, ESG tamoyillari, kichik va o’rta biznes, tibbiyot, sport, media sanoati va boshqalar.
KazanForum-2024-ga Forumning rasmiy veb-saytida ro’yxatdan o’tish: www.kazanforum.ru.
