Чақалоқлар, болалар, ўсмирлар, катталар учун йўл-йўриқ Уйқу барча ёшдаги одамлар учун муҳим тана функциясидир; у ҳар куннинг охирида танангизни ва онгингизни тиклайди.
Ушбу тиклаш жараёни бизни соғлом, энергия билан таъминлайди ва ақлий равшанликни, хотирани, консентрацияни, яллиғланишни, кайфиятни ва инсон танасининг бошқа ҳаётий жиҳатларини яхшилайди. Бошқа томондан, уйқу етишмаслиги руҳий саломатлик, семириб кетиш, юрак касалликлари, юқори қон босими ва ҳатто эрта ўлим каби салбий саломатлик таъсири билан боғлиқ.
Хўш, соғлом бўлиш учун қанча ухлаш керак? Жавоб кўп жиҳатдан ёшингизга боғлиқ. Келинг, ҳар бир ёш гуруҳи учун тавсия этилган кунлик уйқу соатларини кўриб чиқайлик.
Янги туғилган чақалоқлар (0-3 ойлик)
Янги туғилган чақалоқлар учун тавсия этилган уйқу миқдори мутахассислар орасида фарқ қилади. Aмерика Уйқу Тиббиёт Aкадемияси янги туғилган чақалоқларнинг уйқу соатлари бўйича аниқ тавсияларни топмаса-да, Канада болалар ва ёшлар саломатлиги янги туғилган чақалоқлар учун ҳар куни 14-17 соатни тавсия қилади. Бу жуда кўп соат! Бу тикловчи уйқу чақалоқларнинг дунёга драматик киришидан тикланишига ёрдам беради
(5-12 ёш)
Ўсаётган болалар ҳали ҳам катталарникига қараганда кўпроқ уйқуга муҳтож, бу ёш гуруҳида ҳар 24 соатда 9 дан 12 соатгача ухлаш керак. Барча болалар ҳар хил бўлгани учун, баъзиларига мактабдан кейин қисқа уйқу керак бўлиши мумкин, бошқалари эса йўқ. Бундан ташқари, баъзи мактаб соатлари бошқаларга қараганда эрта бошланса, ҳар кеча эрта уйғотишдан олдин етарлича ухлаш учун белгиланган уйқу вақти ва соғлом дам олиш тартибини тарғиб қилиш жуда муҳимдир. Ётишдан олдин экран вақтини қисқартириш болаларга тезроқ ухлаб қолишларига ва уйқу сифатини яхшилашга ёрдам беради.
Ўсмирлар (13-18 ёш)
Ўсмирлар ўсиб улғайиб, мактаб ҳаёти билан машғул бўлганларида, улар меҳнатевар ақли ва танасини тиклаш учун кунига 8-10 соат ухлашлари керак. Вояга яқинлашиш — умр бўйи соғлом уйқу одатларини шакллантириш учун ажойиб вақт. Ушбу одатлардан баъзилари ётишдан олдин кўк чироқни камайтириш, ухлаш вақтига яқин овқатланмаслик, стрессни бошқариш воситаларини ўрганиш ва кун тартибига риоя қилишни ўз ичига олади.
Катталар (18-64)
Тавсия этилган уйқу вақти 18 ва ундан катта ёшдаги барча катталар учун бир хил бўлиб қолади: кечаси 7 дан 9 соатгача уйқу. Бундан ташқари, уйқу сифати ҳам ухлаш вақти каби муҳимдир. Юқори сифатли уйқу — бу РЕМ ва чуқур уйқу каби ҳар бир уйқу босқичида етарли даражада олиш ва чайқалиш ва бурилиш каби минимал бузилишларга эга бўлишни англатади. Ҳар хил стресс омиллари ва катталар ҳаётининг банд жадваллари етарлича ухлашни қийинлаштириши мумкин бўлса-да, соғлом бўлиш, онгингиз ва танангизни кучли сақлаш ва тегишли касалликларнинг олдини олиш учун уйқуни биринчи ўринга қўйиш муҳимдир.
Катталар (60+)
60 ва ундан катта ёшдаги катталар у қадар кўп уйқуга муҳтож эмаслиги ҳақида кенг тарқалган нотўғри тушунча мавжуд, аммо улар ҳам кечаси 7 дан 9 соатгача ухлашни талаб қилади. Баъзи катталар етарли даражада ухлай олмайдилар, чунки қариган таналар ухлаб қолишда кўпроқ қийинчиликларга дуч келиши мумкин. Шунга қарамай, 60 ва ундан катта ёшдагилар бир хил миқдордаги уйқуни биринчи ўринга қўйишлари керак, чунки бу ҳаётнинг барча босқичларида зарурдир. Бундан ташқари, етарли уйқу Aлцгеймер касаллиги, мушакларнинг йўқолиши ва бошқалар каби ҳолатларнинг олдини олишга ёрдам беради.
Хулоса Тўлиқ уйқу ҳаётнинг исталган нуқтасида зарур. Гўдаклар ва ёш болалар узоқ вақт уйқуга муҳтож бўлсалар, биз кексайган сари ухлаш вақти 7 дан 9 соатгача камаяди. Шунга қарамай, ҳақиқий уйқунинг ўша соатлари — нафақат ётоқда бўлган вақт — ҳар куни биз учун жуда кўп ишлайдиган онг ва танани тиклаш учун жуда муҳимдир. Уйқуни ҳаётингизда биринчи ўринга қўйиш кайфият ва руҳий фаровонликни оширишга, органларнинг тўғри ишлашига ва касалликларга қарши яхшироқ курашга олиб келиши
