Мамлакат ҳудудида пул ўтказмалари тизимларининг фаолияти юзасидан
Россия Федерацияси ва Ўзбекистон Республикаси ўртасидаги трансчегаравий пул ўтказмалари фаолияти юзасидан Ўзбекистон Республикаси Марказий банки қуйидагиларни маълум қилади.
➖ Бугунги кунда мавжуд вазиятдан келиб чиққан ҳолда айрим халқаро пул ўтказмалари операторлари фаолиятида вақтинчалик узилишлар ёки тўхталишлар кузатилмоқда.
➖ Қайд этиш лозимки, Россия Федерациясидан Ўзбекистонга пул ўтказмаларини амалга оширувчи кўплаб тизимлар йўлга қўйилган бўлиб, баъзи тизимларда узилишлар вужудга келганда уларнинг бошқа муқобилидан фойдаланиш имконияти мавжуд.
➖ Халқаро пул ўтказмаларининг аҳоли учун долзарблигидан келиб чиқиб, тижорат банклари томонидан мамлакатимиз ҳудудида уларнинг узлуксиз фаолияти учун зарур чоралар кўриб борилмоқда.
Халқ таълими вазирлигида Франция элчихонаси вакиллари билан учрашув бўлиб ўтди. Учрашувда Халқ таълими вазирлиги раҳбарияти ҳамда Франция Республикасининг Ўзбекистондаги фавқулодда ва мухтор элчиси Орелия Бушез хоним иштирок этди.
Учрашув аввалида томонлар бир-бирини Ўзбекистон ва Франция дипломатик алоқалар ўрнатилганлигининг 30 йиллиги билан табриклади. Сўнгра икки давлат ўртасидаги таълим соҳасида олиб борилаётган икки томонлама ҳамкорлик масалалари муҳокама этилди.
Жумладан, мамлакатимизнинг 704 та мактабида 200 минг нафарга яқин ўқувчи француз тилини ўрганиши, уларнинг тил бўйича кўникмаларини ривожлантириш, педагоглар малакасини оширишга янада кўпроқ эътибор қаратиш зарурлиги қайд этилди. Учрашув давомида Ўзбекистонда инклюзив таълим тизимини ривожлантириш, ўқитувчилар малакасини оширишда Франциянинг тажрибасини ўрганиш таклифи билдирилди.
Ижтимоий тармоқларда Навоий вилояти болалар кўп тармоқли тиббиёт маркази Неврология бўлими мудири билан боғлиқ ҳолат ҳақида хабарлар тарқалди.
Бўлим мудири Р.Р. тиббиёт ходими номига нолойиқ хатти-ҳаракатларни содир этиб, бўлимда муолажа олган иккинчи гуруҳ ногирони Г.И.нинг онаси Т.Л.га фарзандининг даволанганлиги бўйича касаллик варақаси(кўчирма)ни бир ярим ой давомида бермасдан келгани, шунингдек, уни жинсий алоқа қилишга мажбурлагани ҳақида айтилган.
Соғлиқни сақлаш вазирлиги касб ва тоифа танламайдиган ахлоқсизликлар тиббиёт ходимлари орасида ҳам кузатилишини оқ халатга тушган доғ деб ҳисоблайди. Шу билан бирга, бу каби иллатларга нисбатан муросасиз муносабатда бўлади.
Қолаверса, тиббиёт ходимларининг қадр-қиммати ва инсонлик шаъни оёқости қилинишига қарши туради. Шу сабабдан ҳам бундай ҳолатларда ҳодисанинг асл моҳияти аниқлаштирилгач, якуний хулосага келиш мақсадга мувофиқ.
Айни пайтда воқеа юзасидан ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар томонидан суриштирув ишлари давом эттирилмоқда.
Шу билан бирга, жамоада одоб-ахлоқ қоидаларини назорат қилишда сусткашликка йўл қўйганлиги ва қўл остидаги ходимлари устидан етарли назорат ўрнатмагани учун марказ директори Ш.Худайбердиев эгаллаб турган лавозимидан озод этилди.
Ўз навбатида, вазирликнинг Комплаенс, ички аудит ва молиявий назорат хизматига тегишли тартибда текширув ўтказиш бўйича топшириқ берилди.
Нуфузли мусобақада умумжамоа ҳисобида 1-ўринни эгаллаган боксчиларимиз Ўзбекистонга қайтишди, улар Ислом Каримов номидаги Тошкент халқаро аэропортида тантанали равишда кутиб олинди.
2022 йил 1 март куни Тошкент вақти билан соат 9:15да Украинадан эвакуация қилинган 258 нафар ҳамюртимизни Полшанинг Катовице шаҳридан олиб келган навбатдаги махсус самолёт пойтахтимизга қўнди.
Жорий йилнинг 1 март ҳолатига кўра, Ўзбекистон дипломатик ваколатхоналари ва мутасадди ташкилотларининг саъй-ҳаракатлари натижасида Украинадан жами 509 нафар Ўзбекистон Республикаси фуқароси Ватанимизга қайтарилди.
Ҳозирги вақтда «Карчова» назорат-ўтиш пунктидаги тўпланиш жойида бўлиб турган 650 дан ортиқ фуқароларимиз учун барча зарур шароитлар яратилган. Юртдошларимизни олиб келиш учун яна қатор эвакуацион рейсларни ташкиллаштириш кўзда тутилмоқда.
Ўзбекистоннинг Полшадаги Элчихонаси дипломатлари фуқароларнинг масалаларини ҳал қилиш билан шуғулланмоқда ва уларнинг аэропортда бўлиб туришларини мувофиқлаштирмоқда. Элчихонада узлуксиз ишлайдиган тезкор штаб ташкил этилган.
Қатор ОАВ вакилларининг мурожаатларига мувофиқ маълум қиламизки, Ўзбекистон Республикасининг Украинадаги Элчихонаси томонидан Харков шаҳрида дипломатик ваколатхонага қарашли транспорт воситаси зарарлангани ҳақидаги хабарлар тасдиқланди.
Дипломатик ваколатхона ахборотига кўра, фуқароларимиз хавфсизлигини таъминлаш билан боғлиқ тезкор масалаларни ҳал этиш чоғида авторураргоҳда турган Элчихона микроавтобуси шрапнел томонидан зарар кўрган.
Шу билан бирга, ҳодиса туфайли Ўзбекистон фуқаролари ва Элчихона дипломатлари жароҳатланмаган.
“Eco Wellness Hotel & Spa” меҳмонхонасида Туризм ва маданий мерос вазирлиги томонидан Бутунжаҳон нодавлат нотижорат ташкилотлари куни муносабати билан бўлиб ўтган тадбирда вазир маслаҳатчиси Темур Мирзаев, Ўзбекистон Нодавлат нотижорат ташкилотлари миллий ассоциацияси раиси Камолиддин Ишанхўжаев, Олий Мажлис ҳузуридаги Нодавлат нотижорат ташкилотларини қўллаб-қувватлаш жамоат фонди вакиллари, соҳа мутахассислари ҳамда нодавлат нотижорат ташкилотлари раҳбарлари иштирок этди.
Халқаро ННТ куни биринчи марта 2010 йил 17 апрелда Болтиқ денгизи минтақаси кенгашида расман эълон қилиниб, 2014 йил 27 февралда Финляндиянинг Хелсинки шаҳрида халқаро миқёсда кенг нишонланган. Агар тарихга мурожаат қиладиган бўлсак, 1950 йилда Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг резолюцияси билан “Халқаро ноҳукумат ташкилоти” тушунчаси киритилган.
“Айни пайтда Адлия вазирлиги маълумотларига кўра, Ўзбекистонда 9 мингдан ортиқ ноҳукумат ташкилотлари рўйхатга олинган ҳамда фаолият юритмоқда. Таъкидлаш жоизки, мамлакатимизда туризмни янада ривожлантириш, инфратузилмани такомиллаштириш, туризм салоҳияти юқори бўлган ҳудудларни ўзаро боғлаш орқали соҳани ривожлантиришга қулай шарт-шароитлар яратиш, маданий меросни муҳофаза қилиш борасида комплекс чора-тадбирларни босқичма-босқич амалга оширишда жамоат ташкилотларининг ўрни катта бўлиб, бебаҳодир. Мисол тариқасида, Туризм ва маданий мерос вазирлиги, Маҳалла ва оилаларни қўллаб-қувватлаш вазирлиги, Ўзбекистон Касаба уюшмалари федерацияси, маҳаллий давлат ҳокимияти органлари томонидан ноҳукумат ташкилотлари билан ҳамкорликда турли соҳаларда қатор лойиҳалар амалга оширилди. “Саёҳат барча учун” лойиҳаси доирасида 50 нафар имконияти чекланган шахс Хоразм, Бухоро, Самарқанд ва Тошкент вилоятларига ташриф буюрди», – деди Т.Мирзаев.
Тадбир доирасида ННТлар қуйидаги номинациялар бўйича тақдирланди:
• 2021 йилнинг энг фаол ННТ – Ўзбекистон ошпазлари уюшмаси;
• 2021 йилнинг энг креатив ННТ – Ресторанлар ва меҳмонхоналар уюшмаси;
• 2021 йилнинг энг фаол ижтимоий медиа ННТ – Туризмни ривожлантириш ассоциацияси;
• 2021 йилда энг инновацион ғояларни илгари сурувчи ННТ – Ўзбекистон гастрономик туризм ассоциацияси;
• 2021 йилнинг энг ижтимоий ННТ – “Инклюзив ҳаёт” Республика ногиронлар жамоатчилик бирлашмаси.
Ҳурматли таълим тизимига бефарқ бўлмаган ижтимоий тармоқ фойдаланувчилари, ўқитувчилар ва ота-оналар!
Халқ таълими вазирлиги фуқаролар мурожаатларини ўрганишни ўзининг асосий фаолият йўналишларидан бири сифатида белгилаб олган. Ижтимоий тармоқлардаги вазирликнинг расмий саҳифалари орқали тизимга оид мурожаатларни имкон борича кузатиб боришга ва зарур ҳолларда уларни тезкор йўналтириб, жамоамиз билан уларни ўрганиб ечимини топишга ҳаракат қиламиз. Мактабларимизда таълим сифатини ошириш юзасидан берилаётган таклифларингиз, тизимдаги муаммо ва камчиликлар юзасидан билдирилаётган фикрларингиз тизим раҳбари сифатида мен учун жуда ҳам муҳим.
Аксарият мурожаатларнинг тагида «Бизнинг ҳам мактабимизга ташриф буюринг» деган изоҳларни ўқиб хурсанд бўламан. Масалан, Фарғона вилояти, Сӯх туманидаги 2-мактаб ӯқитувчиси Санжар Ҳисомов, Жиззах вилояти, Ғаллаорол туманидан ўқитувчимиз Рустам Мамиров мактаблар шароити билан танишиб, кадрлар салоҳиятини баҳолашни, Улуғбек Мамуров Учкўприк туманидаги мактабни назоратга олишни, Тошкент вилояти, Оққўрғон туманидан Моҳира Мустаева мактаб шароитини яхшилашни, Қашқадарё вилояти, Шаҳрисабз туманидаги мактаб шароитини яхшилашни сўраб Чарос Тохировна мурожаат қилган. Бундай мурожаатлар сони кўп.
Айримлар нега фақат яхши мактабга борасиз, ёмон мактабга ҳам келинг, деб ёзишади. Шу ўринда ҳудудларга борганда асосан муаммоли мактабларни ўрганишга эътибор қаратишимизни айтиб ўтмоқчиман. Ҳудуд раҳбарлари танлаган мактабларга имкон қадар бормасликка ҳаракат қилсак-да, айрим ҳолларда улар танлаган мактабларга боришимизни ҳам инкор этмайман. Шундай вазиятлар бўладики, умуман ҳеч кимга айтмай, йўлимда учраган мактабга ёлғиз кириб чиқаман, бунда ҳатто мактаб раҳбарлари ҳам борганимни билмайди ва борганим ҳеч қаерда ёритилмайди.
Халқ таълими тизимида 10 мингдан ортиқ мактаб бор, қани эди ҳар бирига бирданига боришнинг, ўқитувчилар билан суҳбатлашиб, уларни қийнаётган муаммоларни бирваракайига ҳал қилишнинг имкони бўлса. Шу мақсадда вазирлик ҳузуридаги Жамоатчилик кенгаши ҳам соҳага оид барча муаммоларини ўрганиб, камчиликларни бартараф этиш мақсадида ташкил қилинганлигини ва бу Кенгашлар ҳар бир вилоятда тузилишини айтиб ўтмоқчимиз.
Дарвоқе, Халқ таълими вазирлиги барча ҳудуд раҳбарларини замонавий Таълим лидерлари қилишни мақсад қилган. Шу муносабат билан уларга юртимизнинг кўзга кўринган лидер раҳбарлари томонидан замонавий авлодни тарбиялашда замонавий бошқарув тизимини ўргатиш мақсадида мутлақо янги шаклда тренинг ташкил қилдик. Ишонаманки, 3 кун ичида ҳудудий раҳбарларимизнинг раҳбарлик тизимидаги дунёқарашлари ўзгариб, таълим тизимидаги бошқарувга янгича “ҳаво” кириб боради ва улар ўз ўрнида мактаб раҳбарларига ўрганганларини етказиб, тизимдаги бошқарувда ижобий ўзгариш юзага келади.
Ҳурматли устозлар, ота-оналар ва кенг жамоатчилик вакиллари! Яна бир бор юборилган таклиф-мулоҳазаларингизнинг бирортаси эътибордан четда қолмаслигини билдирган ҳолда ҳар бирингизга таълим тизимига бефарқ эмаслигингиз учун миннатдорлигимни билдириб ўтмоқчиман.
2022 йил 28 февраль куни Ўзбекистон Республикаси Ташқи ишлар вазири Абдулазиз Камилов раислигида ТИВнинг кенгайтирилган Ҳайъат йиғилишида вазирлик таркибий бўлинмаларига янги тайинланган раҳбарлар таништирилди:
Ибрагимов Бахтиёр Баҳодирович (илгари Ўзбекистоннинг Бирлашган Араб Амирликларидаги Элчиси лавозимида ишлаган) – Иқтисодий дипломатия департаменти директори лавозимига тайинланди;
Инсон қадри устувор бўлган жамиятда тилга олинажак қадрнинг энг олий омили бу – саломатликдир. Тиббиёт билан бир қаторда бу борада дари-дармон таъминоти ва унинг ишлаб чиқарилиши алоҳида ўринга эга. Соҳа ривожи сари мамлакатимизда олиб борилаётган ишлар салмоқли бугун.
Жами юртимиз бўйлаб 200 дан ортиқ корхонада дари-дармонлар ишлаб чиқарилади. Жаҳон стандартлари талабларига тўлиқ жавоб берадиган маҳсулотлар дорихоналар расталарида аҳоли истеъмоли учун етказиб берилади.
Фикримизнинг мантиқий давоми сифатида Тошкент вилояти Паркент тумани «Паркент-фарм» Эркин иқтисодий зонаси (ЭИЗ) ҳудудида МЧЖ “ZUMA-PHARMA” корхонасининг очилиш маросими ҳақида сўз юритмоқчимиз.
Заводда “Флаконларда инъекцион лиофил кукун ва суюқлик кўринишидаги, ишлатишга тайёр шприц-ручкалардаги дори воситалар ишлаб чиқаришни ташкил этиш бўйича” янги турдаги инновацион ва мураккаб технологик жараёнлик инвестицион лойиҳаси ташкил этилган. Лойиҳа доирасида COVID-19га қарши вакцина ва бошқа дори воситалари ҳам ишлаб чиқарилиши режалаштирилган.
Мазкур лойиҳа бошланиш тарихи 2019 йил 21 январь куни Муҳтарам Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг Германия Федератив Республикасига расмий ташрифи чоғида “Инактивацияланган вакциналар ва олдиндан тўлдирилган шприцлар, фойдаланишга таёр инсулин ручка, шунингдек лиофилизацияланган кукунлар ва флаконларда инъекция суюқликлари кўринишидаги дженерик препаратлар” ишлаб чиқариш бўйича янги фармацевтика заводини қуриш лойиҳаси муҳокамасига бориб қадалади.
Сўнгра “янги лойиҳа” ҳорижий консультантлар билан биргаликда US FDA ҳалқаро стандартига мос равишда ишлаб чиқилиб, Президентимизнинг 2019 йил 3 июнь куни Тошкент вилоятига қилган ташрифи давомида тақдимоти ўтказилди. Лойиҳа Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 9 январдан ПҚ-4563 ва 2020 йил 28 декабрьдан ПҚ-4937 сонли Қарорлари билан тасдиқланган Инвестицион дастурларга киритилди.
ZUMA-PHARMA учун технологик ва ёрдамчи ускуналар АҚШ, Швейцария, Германия, Хитой ва Ҳиндистондан келтирилди. Ўрнатилган тизимлар, ускуналар ва жараёнлар муваффаққиятли тасдиқланди, бу юқори сифат, ишончлилик, халқаро CЕ ва US FDA стандартларига мувофиқлигини таъкидлайди. Мумкин бўлган инсон омилининг таъсирини минималлаштириш учун BMS (building management system) и EMS (environmental monitoring system) каби энг сўнги мавжуд технологияларни ҳисобга олган барча технологик ва ёрдамчи жараёнлар автоматлаштирилди.
Лойиҳа Ўзбекистон Республикасида ягона бўлиб, 5.8 млн. АҚШ доллардан ортиқ суммага тенг импорт ўрнини босишини таъминлайди. Заводнинг йиллик лойиҳа қуввати 14 млн. дона олдиндан тўлдирилган шприц/инсулин ручкалар ва 20 млн. дона флаконлар ишлаб чиқариш қувватига эга бўлиб, экспорт ҳажми йилига 6 млн. АҚШ долларни ташкил этади.
«ZUMA PHARMA» қуйидаги фармакологик гуруҳлар бўйича инактивланган вакциналар ва препаратларни ишлаб чиқаришни режалаштирмоқда: Covid-19 га ва гриппга қарши вакциналар, антикоагулянтлар, Н2 гистамин блокаторлар, стероид бўлмаган яллиғланишга қарши дорилар, гепатопротекторлар, витамин препаратлар ва бошқалар.
Корхонада 300га яқин иш ўринлари яратилган.
«ZUMA PHARMA» жамоасининг мақсади EU GMP, MHRA и US FDA стандартлари бўйича аккредитациядан ўтиш, юқори сифатли оригинал дори воситалари ишлаб чиқариш ва Ўзбекистон Республикаси аҳолисини сифатли дори воситалари билан таъминлаш, булар учун импорт улушини камайтиришдир. Бугунги кунда UZGERMED PHARM компаниялар гуруҳи ўз маҳсулотларини дунёнинг 11 та давлатига экспорт қилмоқда. Пировард мақсад эса экспорт географиясини кенгайтириш, норматив талаблари юқори бўлган мамлакатларга ҳам экспортни йўлга қўйишдир.
Бу каби нуфузли корхонанинг очилиш маросими ҳам ҳаминқадар нуфузга эга бўлди. Ташриф буюрган меҳмонлар – туман ҳокими, академик-олимлар корхона ривожини тилаб дуога қўл очишди. Рамзий қизил лентани кесишга жараёни ўзгача шукуҳда ўтиб, маросим корхона бўйлаб экскурсияга уланиб кетди.
Бугун мамлакатимиз пойтахтидан парвоз қилган «Uzbekistan Airways» АЖ махсус самолёти Тошкент вақти билан соат 12.45 да Катовице аэропортига қўнади.
Ўзбекистоннинг Киевдаги элчихонасидан олинган маълумотга кўра, Украинанинг «Краковец» назорат ўтказиш пункти орқали фуқароларимиз ўтказилишини тезлаштириш мақсадида 7 та автобус ижарага олинган. Улар кўмагида шу пайтгача Украина-Польша чегарасига 11 марта қатнов амалга оширилган.
Айни пайтга қадар 560 нафардан кўпроқ мамлакатимиз фуқароси Польша давлат чегарасини кесиб ўтди.
Польшанинг чегара ҳудудида Ўзбекистоннинг Варшавадаги элчихонаси ходимлари томонидан ташкилий масалалар ҳал қилинмоқда. Чегарада юртдошларимиз озиқ-овқат билан таъминланмоқда, кексалар ва ёш болали аёлларнинг дам олиши учун шароит яратилган.
Болгария пойтахти София шаҳрида бокс бўйича нуфузли “Stranja Cup” халқаро турнири бўлиб ўтди.
Ўзига хос “кичик жаҳон чемпионати” сифатида эътироф этиладиган мазкур турнир тарихда 73 марта ташкил этилди. Унда жаҳоннинг 37 мамлакатидан 370 нафардан ортиқ эркак ва аёл боксчилар иштирок этишди.
Мусобақа эркаклар ўртасида 13та, аёллар ўртасида эса 12та вазн тоифасида ташкил этилди. Ўзбекистон терма жамоаси мазкур турнирда 8 нафар эркак ва 5 нафар аёл боксчи билан қатнашиб, якунда 6 та олтин ва битта бронза медалини қўлга киритди.Қувонарлиси, мусобақа якунига кўра, Ўзбекистон терма жамоаси умумжамоа ҳисобида 1-ўринни эгаллади. Россия терма жамоаси эса 5та олтин билан иккинчи ўриндан жой олди. Кучли учликка эса Қозоғистон терма жамоаси 4 та олтин медаль билан якун ясаб берди. Ён қўшниларимиз эркаклар ва аёллар ўртасидаги мусобақаларда 2 тадан олтин медалга эга чиқишди.
Кеча терма жамоамиз таркибидаги энг оғир вазнли боксчимиз, +92 кг вазн тоифасида рингга чиққан Лазизбек Муллажонов ҳам олтин медалга сазовор бўлди.
Терма жамоамиз сафида совриндор бўлган боксчиларимиз:
Ўзбекистоннинг Польшадаги Элчихонаси томонидан фуқароларимизни Украинадан Польша орқали Ватанимизга қайтариш бўйича тизимли ишлар амалга оширилмоқда.
Польша ҳудудида ташкил этилган тўпланиш жойида асосий қисми ёш боласи бор аёллардан иборат Ўзбекистон фуқаролари учун шароитлар яратилди. Хусусан, кўрпа-тўшак, тиббий ёрдам, иссиқ овқат берилди.
2022 йил 27 февраль Тошкент вақти билан соат 16:00 га қадар 110 га яқин Ўзбекистон фуқароси «Карчова» назорат-ўтказиш пункти орқали Польша ҳудудига кирди. Яқин вақтда ичида бошқа фуқароларимизнинг ҳам чегарадан ўтиши кутилмоқда. Шундан сўнг барча ватандошларимиз марказлашган ҳолда автобусларда Катовице шаҳридаги аэропортга етказилади.
Ўзбекистонлик дипломатлар “Карчова” назорат-ўтказиш пункти ва Катовице шаҳри аэропортида мунтазам фаолият юритмоқда ва фуқароларнинг масалаларини ҳал қилмоқда. Эвакуация қилинаётган барча юртдошларимиз аэропортда барча зарур маҳсулотлар билан таъминланади.
Турли сабабларга кўра ёнида ҳужжатлари бўлмаган 30 нафар Ўзбекистон фуқаросига қайтиш гувоҳномаси зудлик билан расмийлаштириб берилди.
Ўзбекистон фуқароларини Польшадан Ватанимизга қайтариш мақсадида “Uzbekistan Airways” АЖ самолётларининг ўтиши учун ҳаво йўлаги билан таъминлаш масаласи ҳал қилинди. Ҳозирча биринчи самолётнинг Ўзбекистонга парвоз қилиши жорий йилнинг 28 февраль кунига режалаштирилмоқда.
Аввалроқ, Польша Ташқи ишлар вазирлиги Ўзбекистон Элчихонасининг мурожаатидан сўнг ниҳоятда муҳим қарорни қабул қилди: Ватанимизга қайтаётган Ўзбекистон фуқаролари томонидан ҳеч қандай ПЗР-сертификатларини тақдим этиш ва Польшага кириш визасини расмийлаштириш талаб қилинмайди.
Россиянинг Украинани босиб олиши ортидан Россияни Swift’дан узиш кераклиги бўйича фикрлар билдирляпти. Swift нима ўзи? Унинг аҳамияти қанчалик юқори?
Swift дунё бўйича 11 мингдан ортиқ молиявий инстистутларни бирлаштирувчи ахборот алмашиш тизими ҳисобланади. Белгияда жойлашган ва Европа иттифоқи қонуни бўйича фаолият юритади.
Алоҳида айтиш керакки, Swift тўлов тизими эмас, балки ахборот алмашиш воситаси. Оддийроқ айтганда, ўз аъзоларига хабарлар юбориш имконини берувчи чат ёки телеграмдаги катта бир гуруҳга ўхшатиш мумкин.
Унинг кўлами шу даражада каттаки, мазкур коммуникация ёрдамида кунига миллиардлаб давлатлараро транзакциялар амалга оширилади.
Swift’дан у ёки бу давлатни узиш одатда АҚШ ёки Европа давлатлари ўзининг душманларини қаттиқроқ жазоламоқчи бўлган пайт кўтарилади.
Аслида сиёсий бўлмаган бу тизим шунинг учун ҳам кўп танқидга учрайди. Яъни, бу тизим ғарб манфаатларига ён босади деб қаралади*.
Россия қанчалик бу тизимга боғлиқ?
Swift аҳамияти шундаки, бу тизим Россиянинг 30 фоиз экспортини ташкил этувчи нефт махсулотлари учун тўловларни келиб тушишини таъминлайди.
Ҳисоб китобларга кўра, Swift’га уланган Россия 291 аъзосинининг пул оқимлари жами пул оқимларининг 1,5 фоизини ташкил этади. Мазкур тизимда юборилувчи хабарлар сони бўйича Россия дунёда 6-ўринда туради.
Бу жуда катта рақам – Россиянинг йиллик ўтказма ҳажми 800 млрд долларга етиши мумкин. Бу Россия Ялпи ички маҳсулотининг ярмидан бироз кўп дегани.
Swift муқобили мавжудми?
Назарий жиҳатдан – ҳа бор. Бироқ агар тез, ишончли ва осон пул ўтказишни хохласанг, унда йўқ.
Нима учун бошқа шундай тизимда бунинг имкони паст? Бу АҚШ долларининг кучи билан боғлиқ.
Глобал тўловларнинг ярми, халқаро савдонинг 90 фоизи АҚШ долларида амалга оширилади. Swift орқали юборилган хабар бўйича доллардаги тўловлари одатда бир-бири билан ўзаро ҳисобрақамга эга бўлмаган банклар ўртасида амалга оширилади. Бунинг учун одатда АҚШ тўлов тизимига уланган маълум бир корреспондент банк иштирок этади.
Новрузов Озоджон Ҳасанович– судьялик лавозимида бўлишнинг навбатдаги ўн йиллик муддатига Бухоро вилоят судининг фуқаролик ишлари бўйича судьяси лавозимига;
Эргашев Беҳзод Хурсанович – судьялик лавозимида бўлишнинг навбатдаги ўн йиллик , шундан беш йил муддатга Фарғона вилояти жиноят ишлари бўйича Олтиариқ туман судининг раиси лавозимига;
Меликузиев Нодирбек Ўлжақўзиевич – судьялик лавозимида бўлишнинг навбатдаги ўн йиллик муддатига Фарғона вилояти фуқаролик ишлари бўйича Марғилон туманлараро судининг судьяси лавозимига;
Жўрабоев Сардор Тахирович– судьялик лавозимида бўлишнинг навбатдаги ўн йиллик муддатига Андижон вилояти фуқаролик ишлари бўйича Андижон туманлараро судининг судьяси лавозимига тайинланди.
Кенгаш йиғилишида айрим судьяларни ваколат муддати даврига қайта тайинлашга доир масала ҳам муҳокама этилди.
Очиқ ва муқобиллик асосида ўтган танлов якунида Кенгаш қарори билан:
Мусаханова Мохира Алиакбаровна– судьялик ваколати муддати даврига Фарғона вилоят судининг фуқаролик ишлари бўйича судьяси лавозимига қайта тайинланди ва шу муносабат билан Фарғона вилояти фуқаролик ишлари бўйича Ўзбекистон туманлараро судининг судьяси лавозимидан озод қилинди.
Эгамов Нозимжон Мадаминович – судьялик ваколати муддати даврига Фарғона вилояти фуқаролик ишлари бўйича Ўзбекистон туманлараро судининг судьяси лавозимига қайта тайинланди ва шу муносабат билан Фарғона вилояти фуқаролик ишлари бўйича Марғилон туманлараро судининг судьяси лавозимидан озод қилинди.
Шукурлаева Гули Юсуповна – судьялик ваколати муддати даврига Тошкент шаҳар фуқаролик ишлари бўйича Мирзо Улуғбек туманлараро суди раисининг ўринбосари лавозимига қайта тайинланди ва шу муносабат билан Тошкент шаҳар фуқаролик ишлари бўйича Мирзо Улуғбек туманлараро судининг судьяси лавозимидан озод қилинди.
Бухоро шаҳридаги Нодир Девонбеги мажмуасида Ички ва зиёрат туризм ярмаркаси ўтказилди.
Тадбирда соҳа мутасаддилари қаторида Хоразм, Қашқадарё, Самарқанд вилоятларидан туристик операторлар, меҳмонхона бизнеси вакиллари, шунингдек, ҳунармандлар, сайёҳлар ва оммавий ахборот воситалари ходимлари иштирок этишди.
— 2021 йил давомида Бухоро вилоятида 78 та янги ва замонавий, катта-кичик меҳмонхона барпо қилиниб, уларда 724 та хона ва 1 минг 919 та ўрин яратилгани, умумий меҳмонхона сони ҳудудда 415 тага етказилиб, уларда 4 минг 463 та хона ва 10 минг 323 та ўрин шай қилингани, шунингдек, оилавий меҳмон уйлари сони 198 тага, хостел ва мотеллар сони 53 тага етказилгани қадимий шаҳарнинг сайёҳлик салоҳияти равнақ топиб бораётгани исботидир, – дейди Ўзбекистон республикаси Туризм ва маданий мерос вазирлигининг Зиёрат туризмини ривожлантириш департаменти директори Жаҳонгир Саидов. — Ташрифга келсак, ўтган йил давомида Бухорони кўриш ва зиёрат қилишга келган сайёҳлар сони 2 миллион 200 нафардан ошиб, бунда хорижий туристлар сони 41,2 минг нафарга етгани ана шу саъй-ҳаракат самарасидир.
Ўтган йилда вилоятда туризм инфратузилмасини яхшилаш ва янги туризм объектларини барпо этилиши натижасида 450 дан ортиқ қўшимча янги иш ўрни ташкил этилиб, хорижий сайёҳлардан тушган йиллик тушум ҳажми 60 миллиард 600 миллион сўмга етгани қадимий кентга бўлган қизиқиш ифодаси, албатта.
— Бухорода расман бошланаётган сайёҳлик мавсуми стартида – Ички ва зиёрат туризми ярмаркасига биз “Беназир Қашқадарё” йўналиши бўйича 3 кун ва 2 кечалик зиёрат ва гастро-этнотур дастури тақдимотини тайёрлаб келганмиз, – дейди тадбирда қатнашган туроператорлардан бири, қўшни вилоятнинг Қарши шаҳрида фаолият кўрсатувчи “Сандувоч парвози” МЧЖ раҳбари Ҳафиза Эгамбердиева. — Бу дастурга биноан сайёҳларнинг буюк соҳибқирон бобомиз Амир Темур қурдирган “Оқ сарой” обидаси, муаззам Амир Темур кўприги, шунингдек, “Кўк гумбаз” масжиди, Абу Убайда ибн ал Жарроҳ, Абу Муъин Ан-Насафий, Лангарт ота қадамжоларига ташриф буюришлари, Кеш, Ғилон, Чияли, Қовчин, Хўжа илғор каби қадимий қишлоқларнинг бугуни билан яқиндан танишишлари, воҳага хос миллий таомларимиздан баҳраманд бўлишлари мумкин.
Янги машина сотиб олиш пулни тежашга ёрдам беради. Харидорлар шуни ҳисобга олишлари керакки, автомобиль бозорида ҳали ҳам автомобиллар ва бутловчи қисмлар етишмайди, ишлаб чиқарувчилар ва дилерлар нархларни оширишда давом этмоқда, шунинг учун қарорни кечиктирмасдан қабул қилиш керак.
2022 йилда пандемия шароитларига умумий мослашиш фонида автомобиль бозори бироз ўсишини кўрсатиши мумкин. Бироқ, шу билан бирга, Европа бизнеслари ассоциациясининг автомобиль ишлаб чиқарувчилар қўмитаси раиси Томас Стерзел таъкидлаганидек, саноатнинг тез тикланишини ҳали-бери кутиш умидларни оқламайди.
Россияда, «Автостат» маълумотларига кўра, 2021 йилда автомобилларнинг минимал чакана нархлари ўртача 23% га ошган. Аслида, чакана нархдан 10-15% юқори бўлган «Салонда мавжуд автомобиллар нархи» тушунчаси харидорлар ва сотувчиларнинг кундалик ҳаётига кирди, «Автостат» директори Сергей Селиков умидсиз статистик маълумотларни келтирди – йил давомида нархларнинг якуний ўсиши деярли 40% ни ташкил этган.
Худди шундай ҳолат бутун дунёда пандемия бошланганидан бери кузатилмоқда. Шу фонда Ўзбекистоннинг UzAuto Mototrs компанияси қоидадан истисно бўлди, у автомобиллар учун навбатларни қисқартириш учун бор кучини сарфлади ва ажабланарлиси, икки йил давомида автомобиллар нархининг ўсишини муваффақиятли ушлаб турди.
Бироқ, пандемиядан кейинги муаммолар қаторига беқарор геосиёсий вазият ҳам қўшилди. Бутун дунё хавотирда, валюта курслари эса танг аҳволда. Муваффақиятли стратегияси билан ҳатто UzAuto Mototrs ҳам энди нархларни музлатиб қўя олмайди.
Бу ҳозир машина сотиб олиш кейингига қараганда камроқ фойдали бўлади дегани эмас. Avilon AG маркетинг бўйича директори Андрей Каменский таъкидлашича, автомобиль мутахассислари пандемия даврида одамларга янги машина сотиб олишни кечиктирмасликни қатъий тавсия қилишган. Бугунги кунда, автомобиллар ва бутловчи қисмларнинг тақчиллиги бозор муаммоси бўлиб қолаётган пайтда, автомобиль инфляциядан ҳимоя қилиш учун ажойиб восита бўлиши мумкин. Машиналарнинг нархи, шубҳасиз, ўсишда давом этади ва саноат яқин келажакда қандай қийинчиликларга дуч келиши номаълум.
“Нархлар ошмоқда. Бу вазиятда – машина консерватив активдир”, — дейди Favorit-Motors компаниялар гуруҳи президенти Владимир Попов.
Шундай қилиб, транспорт воситасини сотиб олиш, ҳатто нархларнинг кўтарилиши фонида ҳам долзарб бўлиб қолмоқда. Шу билан бирга, таҳлилчилар ҳали ҳам автоуловчилардан нархларнинг ошишидан қўрқиб, салонларга югурмасликни, агар уларга машина ҳақиқатан ҳам керак бўлса, шундагина янги машина сотиб олишни сўрашмоқда.
Маданий мерос агентлиги Хоразм вилояти бошқармаси мутахассислари томонидан олиб борилган мониторинг натижасида хусусий хонадон ичида “ДEШАН ҚАЛЪА” меъморий архитектура ёдгорлиги ҳисобланмиш деворнинг бир қисми қулаб тушганлиги аниқланди. Ваҳоланки, ушбу тарихий обидани сақлаб қолишга қаратилган ишларни амалга оширишга тўсқинлик қилган фуқаро А.Р.га бир неча маротаба расмий огоҳлантириш берилган. Унинг вазиятга бўлган беписандлиги хонадонида жойлашган маданий мерос объектига зарар етказилишига ва қисман бузилишига сабаб бўлди.
Бу ҳолатга асосий сабаб фуқаро томонидан уй унинг шахсий мулки эканлиги важ қилиб кўрсатилиб, Агентлик мутасаддиларига қаршилик кўрсатган ҳолда уларни консервация ва реставрация қилишларига йўл қўймагани. Шунга қарамасдан Агентлик мутахассислари жойига чиққан ҳолда тарихий объектни узоқдан кузатиб фуқаро билан муросага келиш чораларини кўришди. Лекин фуқаро барча таклифларга рад жавобини берди.
Шу сабабли Агентлик фуқарога нисбатан тегишли ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларга вазиятга ҳуқуқий баҳо бериш ва давлат муҳофазасига олинган объектда асрашга доир ишларни оли боришга тўсқинлик қилгани учун чора кўриш тўғрисидаги тақдимнома киритиш жараёнини бошланган.
Бу каби ҳолатлар Республикамизнинг бошқа ҳудудларида ҳам афсуски кузатилмоқда. Шуларни инобатга олган ҳолда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасига Агентлик томонидан маҳаллий ҳокимятларга маданий мерос объектлари атрофида жойлашган шахсий мулкларни қонунчиликда белгиланган тартибда кўчириш бўйича таклиф киритилиши тўғрисида маълум қилинади.
Кеча ҳам шу ҳақда кўп гапирилди. Қрим босиб олинган вақтдагидан фарқли ўлароқ бугунги валюта режими миқёс жиҳатдан ҳам, рискларни бошқариш нуқтаи назардан ҳам ва энг асосийси, профессионал қарорлар билан ҳам кескин фарқланади.
Сўмнинг барқарорлиги энг аввало ички омилларга, макрокўрсаткичларга боғлиқ. Барча ташқи омиллар, биз глобал валюта ва молия бозорига юқори даражада интеграциялашмаганимиз учун, вақт лаги ва ўз кучини йўқотиб бориш эффекти билан таъсир кўрсатади.
Бугун ҳам гарчи ташқи глобал платформаларда кескин волатиллик кузатилаётган бўлсада, сўм билан боғлиқ битимлар ва котировкаларда жиддий тебранишлар юз бергани йўқ. Биржа ва банкларда курс барқарор қолмоқда.
