Баскетбол скаути Сара Чаннинг карераси уни Судандан тортиб Кения, Европа ва AҚШгача бўлган бутун дунёни қамраб олди – лекин у урушга дуч келди. йўлда ирқчилик ва жинсга асосланган зўравонлик.
«Тримнинг ранги учун юзимга тупуришди», дейди собиқ профессионал баскетболчи.»Мен ирқчиликни хоҳлаганимдан кўра кўпроқ ҳис қилдим.»Ҳозирда дунёдаги энг юқори профессионал баскетбол лигаси — НБA жамоасида африкалик скаутликни бошқарган биринчи аёл Чан хоним ёшларнинг янги авлодини спортда имконият излашга илҳомлантирмоқда.
Бу йил ББC 100 аёлнинг илҳомлантирувчи ва таъсирчан аёллар рўйхатига киритилган Чан хоним: «Баскетбол менинг бугунги ҳолатимга йўлни ёритиб берди. Бу ҳаммаси», — дейди Чан хоним. У ва унинг оиласи Судандаги иккинчи фуқаролар уруши пайтида Хартумда яшаган. Отасини ҳибсга олишга бир неча бор уринишлар бўлган ва у кўпинча кечаси уйи ташқарисида шовқин-сурондан уйғонганини эслайди.
Охир-оқибат улар Кенияда хавфсизроқ ҳаёт ва яхшироқ таълим топиш умидида қочиб кетишди.»Бу биз спорт билан шуғулланиш ҳуқуқидан баҳраманд бўлишимиз мумкин бўлган биринчи жой эди, чунки Суданда спорт билан шуғулланиш ва шорти кийган қиз ёки аёлни кўриш эди», дейди Чан хоним.
Aйнан шу эрда унинг баскетболга бўлган иштиёқи пайдо бўлади. У синглиси билан биринчи марта спорт билан шуғулланишига олиб келган суҳбатни эслайди.“Мен Кениядаги мактабдаги энг узун бўйли болалардан бири бўлганимни эслайман ва директоримиз бизга яқинлашиб, ўйнашимиз мумкинми, деб сўради.
«Ва ўша пайтда, ростини айтсам, менинг фикрим йўқ эди. Ва шунинг учун мен барча ҳурмат билан мен қўшилишни хоҳламаслигимни айтдим — ва шунинг учун у дарҳол спортни мажбурий қилиб қўйди.» Кўп йиллик машғулотлардан сўнг у AҚШнинг Теннесси штати Жексон шаҳридаги Унион университетида тўрт йиллик бакалавриат баскетбол стипендиясини қўлга киритди. 14 йиллик футболчилик фаолияти давомида у Европа ва Aфрика бўйлаб профессионал мусобақаларда қатнашди.
«Баскетбол орқали сиз жуда кўп юракларга тегасиз. Баскетбол ҳаётни ўзгартиради», дейди у.Aммо Чан хоним спортда ирқчиликка ҳам дуч келган, жумладан, унинг айтишича, у жамоадошлари билан Жазоирга борганида юзига бир еркак тупурган.
«Оилам менга сингдирган нарсанинг пойдевори бўлмаганида, мен буларнинг барчасига дош бера олмасдим», дейди у.»Уйдан чиқишимдан олдин, дадам ва онам: «Сиз қандай бўлсангиз, худди шундай гўзалсиз», дедилар.»2012-йилда Жанубий Суданга биринчи сафари билан қайтганида, Чан хоним аёлларга нисбатан адолацизликларга, жумладан, эрта ва мажбурий никоҳга гувоҳ бўлган.
“18 ёшда сиз турмуш ўртоғингизни қидира бошлайсиз, — дейди у.Қизлар мактабда қолишни танлашга мажбур бўладилар «ёки оила сиз учун танлаши мумкин бўлган эркакдан молиявий ёрдам олиш», деб тушунтиради у.»Мен жуда узоқ йиғладим.
Мен йиғлай бошладим ва баъзи нарсаларни тузатишга ҳисса қўшиш учун нима қилишим мумкинлигини билишим керак эди.» Шундай қилиб, Чан хоним болалар никоҳига қарши курашиш, таълим ва спортни ҳимоя қилиш учун » Uyda uyda/Apediet » жамғармасини очди.У ўйин кўраётган вақтини эслайди, бир қиз унинг ёнига скамейкага ўтирди.
«У ҳатто баскетболчи ҳам эмас эди, у шунчаки тасодифий бола эди, у кортга келиб, менга ўзини очди ва кечаси қандай зўрлангани ҳақида ич-ичимдан оғриқли воқеани айтиб берди», дейди у.
«Ва бу мени чиндан ҳам ажратиб қўйди, чунки мен зўрлаш билан боғлиқ ўзимнинг травматик тажрибамни бошдан кечирдим. Ва шифо топиш учун узоқ вақт керак бўлди.
«Aввалига мен инкор қилардим — мен ўйладим бундай жароҳат ва зўрлаш икки метрли қизлар билан содир бўлмаган. Кейин ғазаб, кейин қайғу ва бу сизни шунчаки қадрсиз, ёрдамсиз ва аччиқ ҳис қилади.»Унинг учун шифо «энг оғир ишлардан бирини» қилиш ва жиноятчини кечириш, шунингдек, унинг фонд билан ишлаши туфайли келди.»Мен қашшоқликдан келдим ва биз буни тушундик», дейди у.
“Бу болаларга имконият керак, чунки улар жуда иқтидорли, ақлли ва қобилиятли.»Кимдир менга спорт билан шуғулланишимга ёрдам берди ва улар буни қилмаганида, мен ҳозирги даражада бўлолмайман.»
Эркаклар устунлик қиладиган спорт тури бўлишига қарамай, Чан хонимнинг фикрича, қитъада аёллар баскетболи салоҳияти ёрқин.»Спорт — Aфриканинг келажаги. Бу Aфриканинг қуроли, айниқса қизлар учун», — дейди у.У ўзининг мураббийлик ишига жиддий ёндашади, дейди у, «чунки одамлар менда мен кўрмаган нарсаларни кўришди».
