Аслида бу инқилобни радикал-исломчилар эгарлагандилар…Ўтган ҳафта Мисрда 2011 йилги «инқилоб»нинг ўн йиллиги «нишонланди», яъни ўша «инқилоб» бутун Яқин Шарқва Шимолий Африкада беқарорлик ва келишмовчиликлар даври бошланишини эди
Қоҳирадаги ўша кунларни эслаб, Таҳрир (Озодлик, ўтган асрнинг 52-йилида монархия ағдарилганидан кейин шундай номланган) асосий майдонидаги қарама-қаршилик натижалари ва атрофимиздаги барча воқеаларни кузатиб турсак, гуёки «қундуз (сурка) куни» бошланади (ёки давом этади)…
Ўн йил муқаддам, Ҳусни Муборакнинг (яни 30 йил давомида ҳокимият тепасида) мухолифлари Таҳрирга ўз-ўзидан чиқишганига ҳамма амин эдилар. Шиорлардаги асосий хабар: “Диктатор ўз фуқароларини сабр-тоқат чегарасига етказди».
Таҳрир майдонида, оммавий ахборот воситаларида, ижтимоий тармоқларда, ошхоналарда президент Муборак барча ўлик гуноҳларда айбланди: коррупция, саройлар, бизнесдаги қариндошлар ва дўстлар.
Билимли ёшлар, офис ишчилари, кичик ва ўрта бизнес вакиллари Муборакка қарши норозилик намойишини бошладилар. Ҳаммаси ўзгаришни талаб қилди.
Аммо тез орада Таҳрирга исломчилар тарафдорлари — «Мусулмон Биродарлар» (Братъя мусулмане) келишди ва биродарлар нафақат ўзгаришларни, балки туб ўзгаришларни ҳам талаб қилишди. Норозиликни ҳар доим кучлироқ бўлган киши қўлга олади ва бошқаради. Радикаллар бўлса доимо ҳипстерлардан кучлироқдир.
Дарвоқе, «инқилоб»дан кейин Муборакда ҳеч нарса топилмади, на пул, на чет элда ҳисоб-китоб, на сарой. Дарҳақиқат, бутун бирлашган намойишчиларга қараганда, барча камчиликларига қарамай, Муборак ўз Ватанининг каттароқ ватанпарвари бўлиб чиқди.
10 йил олдин «рангли инқилоблар» замонавий технологиялари ҳали ҳам янги эди, аммо ўша пайтларда ҳам бу воқеалар «Твиттер инқилоби» ёки «Араб баҳори» деб номланди. Аммо, баҳор исиши содир бўлмади, Мисрга жиддий совуқлар келди.
Мамлакат ҳали ҳам иқтисодий, ҳам сиёсий жиҳатдан тикланмади. 2011 йилда, «инқилоб»дан олдин, иқтисодиёт йилига 5% дан кўпроқ ўсиб борар эди, шу пайтгача улар фақат шундай ўсишни орзу қилишмоқда.
Мисрга сайёҳлар боришни истамайдилар, чунки мамлакатда терактлар хавфи юқори. Синай ярим оролининг шимолини ҳанузгача «мужаҳиддин» назорат қилмоқда. Ва у ерларни қачон тартибга солишларини ҳеч ким билмайди.
Мисрга ҳали ҳам омад келди, Сурия ёки Ливиядан фарқли ўлароқ. У ерда ҳарбийлар «Мусулмон Биродар»ларни ҳокимиятдан қувиб чиқарди. Агар ундай бўлмаганда? Мисрда кўплаб насронийлар бор ва черковлар мавжуд. Нима бўпти? — черковларни ёқиш, қадимий насронийларнинг яшаш жойларини йўқ қилиш, фуқаролар уруши ва вайронагарчиликлар…
Ҳа унутмайлик, кимдир (эҳтимол ўқувчиларнинг ўз фикри бор — ким) Таҳрирдаги норозиликларни молиявий қўллаб-қувватлади.
Виктор МИХАЙЛОВ
